De jaren 80 waren een decennium van uitersten, waarin de wereld drastisch veranderde. Economische terugval en oplopende woningnood gingen hand in hand met massaconsumptie. De Islamitische revolutie in Iran en de Sovjetoorlog in Afghanistan zorgden voor onrust in de hele wereld. Spanningen tussen de twee grootste kernmachten liepen op, maar eindigden geheel onverwacht, nadat Gorbatsjov een nieuwe weg insloeg van economische hervormingen en politieke openheid. De bevolking van Duitsland greep dit aan om een revolutie te starten en de Berlijnse muur af te breken.
Popcultuur, felle kleuren, blockbusters en televisieseries
Veel jongeren probeerden de onzekere tijden te vergeten door zich terug te trekken in de popcultuur. Hun motto: ‘Ik mag alles, als ik het maar kan betalen’. Ze dosten zich uit in felle kleuren met schoudervullingen, dansten op synthesizermuziek en luisterden naar songteksten als carrière maken ‘voordat de bom valt’. Skateboards en walkmans werden nieuwkomers in het straatbeeld. Bioscopen presenteerden grote blockbusters als Star Wars en Indiana Jones en op de (ook nieuwe kabel-)televisie waren series zoals Cheers en The A-Team en Zeg ‘ns Aaa razend populair.
Speelgoed in Nederland
Net als in elke tijdsperiode bleven kinderen spelen, te midden van alle veranderingen. Speelgoedcatalogi stonden in de jaren 80 vol met speelgoed in de meest felle kleuren. Goedkope productie en kunststof materialen wonnen het van ambachtelijk houten speelgoed en maakten speelgoed voor een grote doelgroep toegankelijk.
Kinderen vermaakten zich met op afstand bestuurbare racewagens, nieuwe LEGO-varianten, Barbies in 80s-stijl, Slinky de traploper, Transformers én… de eerste My Little Pony’s. Na het enorme succes van de eerste figuren breidde de speelgoedlijn snel uit met onder andere pony’s met snoep- en bessengeur. In 1984 volgde zelfs de televisieserie. Ook Rubiks kubus en Pac-Man ontketenden ware rages. Toch zijn de jaren 80 ook de jaren van veel knutselspeelgoed, zoals de bekende knutselsetjes van het Deventerse Selecta.
Speelgoed uit Oost-Europa versus westers speelgoed
Wat betreft speelgoed was er een groot contrast tussen oost en west. Het Oost-Duitse Ertsgebergte stond bekend als hét productiecentrum van houten speelgoed. Het is dan ook niet vreemd dat de voormalige Duitse Democratische Republiek de grootste speelgoedexporteur in Oost-Europa en de Sovjet-Unie was. Na de Tweede Wereldoorlog waren deze bedrijven genationaliseerd en zogenaamde ‘Volkseigener Betrieben’ (VEB’s) geworden. Dit speelgoed vond vooral zijn weg binnen de Sovjet-Unie, maar een enkele keer kwam het ook in het westen op de markt. Het DDR-speelgoed liep op veel gebieden achter op dat uit het westen en was daardoor niet goed opgewassen tegen het populaire, westerse speelgoed.
Bekijk de collectie 80s speelgoed in Speelgoedmuseum Deventer
De jaren 80 waren ook het moment dat het Speelgoedmuseum Deventer openging als zelfstandig museum. Dat gebeurde in 1983. Daarvoor was het – al sinds 1932! – onderdeel van het Historisch Museum. Speelgoedmuseum Deventer heeft de grootste openbare speelgoedcollectie van Nederland. De collectie bevat ruim 14.000 in Nederland gebruikte speelgoed items.
Benieuwd naar de collectie speelgoed van de jaren 80? Je bent van harte welkom in het Speelgoedmuseum Deventer!
